Οι φορολογούμενοι, που μετακινούνται μόνιμα εκτός Ελλάδας και πληρούν τις προϋποθέσεις για να υποβάλουν αίτηση για αλλαγή της φορολογικής τους κατοικίας, θα πρέπει να υποβάλουν τη σχετική αίτηση προκειμένου να γίνουν κάτοικοι εξωτερικού.
Οι Έλληνες φορολογικοί κάτοικοι υπόκεινται σε φορολογία εισοδήματος για το παγκόσμιο εισόδημά τους. Είτε έγινε εισαγωγή στην Ελλάδα είτε όχι. Αν ο φόρος έχει ήδη καταβληθεί εκτός Ελλάδας για εισόδημα από αλλοδαπή πηγή, μπορεί να μειωθεί μέχρι το ποσό του φόρου που καταβάλλεται στην Ελλάδα την ίδια χρονική στιγμή. Οι κάτοικοι εξωτερικού φορολογούνται μόνο για το εισόδημα από ελληνική πηγή.
Σε περίπτωση που αποκτούν εισόδημα από ελληνική πηγή οι φορολογούμενοι που υποβάλλουν αίτηση για τη μεταβολή της φορολογικής τους κατοικίας και έχουν καταθέσει εμπρόθεσμα τα απαιτούμενα έντυπα, θα πρέπει να υποβάλουν τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος το αργότερο μέχρι το τέλος του έτους που ακολουθεί το έτος που αφορά η αίτηση (δηλαδή όχι αργότερα από 31 Δεκεμβρίου).
Για τη φορολογία των εισοδημάτων των κατοίκων εξωτερικού ισχύουν οι φορολογικοί συντελεστές που εφαρμόζονται και για τα εισοδήματα των φορολογικών κατοίκων Ελλάδας.
Δεν υφίσταται έκπτωση φόρου για τους κατοίκους εξωτερικού, εκτός εάν είναι φορολογικοί κάτοικοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (Ισλανδία, Λιχτενστάιν και Νορβηγία) και ποσοστό μεγαλύτερο από το 90% του παγκόσμιου εισοδήματός τους προέρχεται από ελληνική πηγή ή μπορούν να αποδείξουν ότι το φορολογητέο εισόδημά τους είναι τόσο χαμηλό που θα έπρεπε να δικαιούνται έκπτωση φόρου.
Προθεσμία υποβολής αίτησης για μεταβολή φορολογικής κατοικίας
Οι φορολογούμενοι που επιθυμούν να μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στο εξωτερικό οφείλουν να υποβάλουν το αργότερο έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του πρώτου δεκαημέρου του μηνός Μαρτίου του φορολογικού έτους που ακολουθεί το φορολογικό έτος αναχώρησης, στο μητρώο της Δ.Ο.Υ. που ανήκουν τα έντυπα Μ0– Μ1– Μ7 και να ορίσουν τον φορολογικό τους εκπρόσωπο στην Ελλάδα , με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής τους (ή με την σφραγίδα της Χάγης Apostille εάν η βεβαίωση έχει συνταχθεί στο εξωτερικό). Παράλληλα, εφόσον διαθέτουν, συνυποβάλλουν και τα σχετικά δικαιολογητικά όπως περιγράφονται στην ΠΟΛ.1201/6-12-2017.
Συνοδευτικά δικαιολογητικά αίτησης για τη μεταβολή της φορολογικής κατοικίας
Τα φυσικά πρόσωπα οφείλουν να προσκομίσουν, το αργότερο έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του πρώτου δεκαήμερου του μηνός Σεπτεμβρίου του φορολογικού έτους που ακολουθεί το φορολογικό έτος αναχώρησης, στο αρμόδιο τμήμα της Δ.Ο.Υ.:
- Βεβαίωση φορολογικής κατοικίας από την αρμόδια φορολογική αρχή του κράτους όπου δηλώνει φορολογικός κάτοικος, από την οποία να προκύπτει ότι είναι φορολογικός κάτοικος αυτού του κράτους.
Εάν ο φορολογούμενος έχει εγκατασταθεί σε κράτος με το οποίο υφίσταται Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας Εισοδήματος (στο εξής ΣΑΔΦΕ), μπορεί να προσκομίσει, αντί της βεβαίωσης, την προβλεπόμενη Αίτηση για την Εφαρμογή της ΣΑΔΦΕ όπου είναι ενσωματωμένο το πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας (δίγλωσσα έντυπα) ή- Στο πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας θα πρέπει να αναφέρεται καθαρά η χρήση ή το χρονικό διάστημα το οποίο αφορά. Σε περίπτωση συζύγων το πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας πρέπει να εκδοθεί και για τους δύο συζύγους.
- Στις αιτήσεις για την εφαρμογή της σύμβασης αποφυγής διπλής φορολογίας το πεδίο “ο καταβάλλων το εισόδημα” αναγράφονται εισοδήματα που υπάρχουν στην Ελλάδα.
Σε περίπτωση που δεν προβλέπεται η έκδοση των ανωτέρω από την αρμόδια φορολογική αρχή, αντίγραφο της εκκαθάρισης της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος ή, ελλείψει εκκαθάρισης, αντίγραφο της σχετικής δήλωσης φορολογίας εισοδήματός του, που υπέβαλε στο άλλο κράτος ως φορολογικός κάτοικος του κράτους αυτού.
- Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η προσκόμιση κάποιων από τα ανωτέρω δικαιολογητικά (υπό 1. ή 2.), επειδή αποδεδειγμένα η αλλοδαπή φορολογική αρχή δεν τα εκδίδει, τότε απαιτείται βεβαίωση από οποιαδήποτε άλλη δημόσια ή δημοτική ή άλλη αναγνωρισμένη αρχή, με την οποία θα αποδεικνύεται η μόνιμη και σταθερή εγκατάσταση του προσώπου αυτού στο άλλο κράτος.
Επιπλέον ο φορολογούμενος οφείλει να προσκομίσει, κατά περίπτωση, και τα κάτωθι:
- Δικαιολογητικά που να αποδεικνύουν την ημερομηνία αναχώρησης και εγκατάστασής του στη χώρα όπου δηλώνει κάτοικος, προκειμένου να διαπιστώνεται ότι έχει συμπληρώσει τουλάχιστον 183 ημέρες στη χώρα αυτή μέσα σε ορισμένο φορολογικό έτος, ήτοι στο προηγούμενο έτος από εκείνο εντός του οποίου γίνεται η αίτηση μεταβολής.
- Βεβαίωση από το δήμο
- Βεβαίωση από ασφαλιστικό φορέα
- Σύμβαση εργασίας
- Μισθωτήριο κατοικίας και λογαριασμοί που να καλύπτουν χρονικό διάστημα μεγαλύτερο του μισού χρόνου μέσα στο ίδιο ημερολογιακό έτος
- Βεβαιώσεις από σχολεία στα οποία φοιτούν τα παιδιά
- Οποιοδήποτε άλλο έγγραφο που να αποδεικνύει τη διαμονή
- Μπορεί να προσκομιστεί οποιοδήποτε άλλο δικαιολογητικό αρκεί να τεκμαίρεται η διαμονή άνω των 183 ημερών μέσα στο ίδιο ημερολογιακό έτος.
Αντί των πιο πάνω επιπλέον δικαιολογητικών, ο φορολογούμενος δύναται να προσκομίζει πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας, στο οποίο δηλώνει κάτοικος των δύο (2) προηγούμενων ετών από το έτος στο οποίο υποβάλλεται η αίτηση μεταβολής.
- Ειδικότερα, για την περίπτωση που ένας εκ των συζύγων ή μερών συμφώνου συμβίωσης αιτείται τη μεταβολή της φορολογικής του κατοικίας ενώ ο άλλος παραμένει φορολογικός κάτοικος Ελλάδος, πέραν των παραπάνω δικαιολογητικών, θα πρέπει να προσκομίζονται επιπλέον και αθροιστικά και τα κάτωθι δικαιολογητικά, από τα οποία να προκύπτει ότι ο αιτούμενος τη μεταβολή πράγματι βρίσκεται εκτός Ελλάδος και έχει οργανώσει τη ζωή του στην αλλοδαπή κατά τρόπο μόνιμο ή διαρκή:
- στοιχεία για την απασχόλησή του στην αλλοδαπή, από τα οποία αποδεικνύεται ο μόνιμος ή μακροπρόθεσμος χαρακτήρας της απασχόλησης,
- στοιχεία για την ύπαρξη τραπεζικού λογαριασμού στην αλλοδαπή,
- στοιχεία για την ύπαρξη ιδιόκτητης ή μισθωμένης κατοικίας του και λογαριασμών υπηρεσιών κοινής ωφέλειας στην αλλοδαπή καθώς και
- στοιχεία για την απόκτηση φορολογικού, ασφαλιστικού ή αντίστοιχου μητρώου στην αλλοδαπή (πχ ΑΜ κοινωνικής ασφάλισης)
Στις χώρες που έχουν υπογράψει τη σύμβαση της ΧΑΓΗΣ (Apostille) θα πρέπει στα δημόσια έγγραφα να υπάρχει η σχετική επισημείωση, διαφορετικά προξενική θεώρηση.
Από τη διαδικασία εξαιρούνται τα πιστοποιητικά φορολογικής κατοικίας που εκδίδουν οι φορολογικές αρχές των ΗΠΑ και της Τουρκίας, καθώς και οι αιτήσεις για την εφαρμογή των συμβάσεων αποφυγής διπλής φορολογίας.
Από τη διαδικασία επικύρωσης των εγγράφων με τη σφραγίδα της ΧΑΓΗΣ (Apostille) εξαιρούνται επίσης τα έγγραφα που προέρχονται από τις χώρες (Αυστρία, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Πορτογαλία, Τουρκία και Πολωνία), καθώς έχουν υπογράψει Σύμβαση απαλλαγής επικύρωσης εγγράφων με την Ελλάδα. Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί όμως να φέρουν ημερομηνία, υπογραφή και, ενδεχομένως, την σφραγίδα της αρμόδιας Αρχής του κράτους που τα χορήγησε.
Ειδικές προβλέψεις διέπουν τις ΑΙΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΣΑΔΦΕ με ΗΠΑ, ΤΟΥΡΚΙΑ και ΜΟΛΔΑΒΙΑ όπως περιγράφονται στις ΠΟΛ.1107/5.4.1999, ΠΟΛ.1092/23.6.2005, ΠΟΛ.1210/15.9.2015 αντίστοιχα για κάθε κράτος.
- Σημείωση: Σε κάθε περίπτωση, επειδή δεν είναι όλες οι χώρες, μέλη της σύμβασης της Χάγης, καλό θα είναι να ενημερώνεται ο καθένας ανάλογα με τη χώρα προορισμού του για το ποιες διαδικασίες πρέπει να ακολουθηθούν ώστε τα δημόσια έγγραφα της χώρας αυτής να αναγνωριστούν και από το Ελληνικό Δημόσιο. Για παράδειγμα, ενώ η Κίνα είναι πλέον ένας διεθνής προορισμός με αρκετούς οικονομικούς μετανάστες, δεν έχει υπογράψει τη σύμβαση της Χάγης (εκτός από το Χονγκ Κονγκ και την επαρχία Μακάο) και έτσι ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να απευθυνθεί στο εκεί ελληνικό προξενείο. Παρόμοια είναι και η περίπτωση του Καναδά όπου ο ενδιαφερόμενος πρέπει να επικυρώσει τα καναδικά έγγραφα είτε στο Υπ. Εξωτερικών στον Καναδά, είτε μέσω της Πρεσβείας στην Ελλάδα.
Επίσης, για τα προβλεπόμενα έγγραφα απαιτείται επίσημη μετάφραση στην Ελληνική γλώσσα αφού όμως πρώτα έχουν πάρει Apostille.
Ακόμη, απαιτείται να προσκομιστεί στην εφορία φωτοτυπία ταυτότητας του φορολογούμενου και εξουσιοδότηση με την οποία ορίζεται ο φορολογικός εκπρόσωπος, που πρέπει να προσκομισθεί από τη μεριά και των δύο συζύγων.
Η Δ.Ο.Υ. υποχρεούται να αποφανθεί σχετικά με τη φορολογική κατοικία των προαναφερθέντων φυσικών προσώπων, εντός δυο μηνών από την ημερομηνία υποβολής των δικαιολογητικών της.
